تأثیر زمستان سرد اروپا بر جنگ اوکراین

به گزارش «راهبرد معاصر»؛ زمستان در راه است، این جمله یادآور دیالوگ معروف مجموعه تلویزیونی «بازی تاج و تخت» است که فرا رسیدن فصل طولانی سرما و رویارویی با شرایط سخت را هشدار می‌داد. 

سال گذشته پیش بینی می‌شد با جنگ اوکراین و همزمان با قطع صادرات گاز به اروپا، کشور‌های اروپایی زمستان سختی تجربه کنند، اما این زمستان سخت چندان باعث کمبود سوخت در اروپا نشد و به هر نحو ممکن، گاز مورد نیاز برای عبور از زمستان را در اروپا تأمین کردند.

آمریکا با خودکفایی نسبی در تولید انرژی و همچنین دوری از مرکز بحران، تأثیر کمتری از جنگ اوکراین می‌پذیرد

تأثیرات جنگ در قالب افزایش نرخ تورم از سویی و رکود و کاهش نرخ رشد اقتصادی در اروپا به طور چشمگیری بروز کرد. این موضوع موجب بروز ناآرامی‌هایی در کشور‌های اروپایی شد، به نحوی که در پایان زمستان اعتراضات خیابانی نسبت به معضلات اقتصادی و فشار بر طبقات متوسط و فقیر، جوامع اروپایی را دستخوش بی‌ثباتی کرد. 

بعد از همه‌گیری کرونا اقتصاد جهانی کشش بحران جدیدی را بدون فاصله مناسب برای بازسازی خود نداشت، اما جنگ اوکراین در شرایط رکود اقتصادی، موجب تعمیق و وخامت آن شد. باید در نظر داشت در چنین وضعیتی اقتصاد آمریکا از حاشیه امن بهتری نسبت به اروپا برخوردار است. 

آمریکا با خودکفایی نسبی در تولید انرژی و همچنین دوری از مرکز بحران، تأثیر کمتری از جنگ اوکراین می‌پذیرد. این موضوع البته برای کانادا، دیگر کشور منطقه آمریکای شمالی صادق نیست؛ چه اینکه در ویدئویی که در شبکه‌های اجتماعی دست به دست می‌شود، شاهد اعتراض یکی از شهروندان کانادایی به جاستین ترودو، نخست‌وزیر کانادا هستیم. 

این شهروند از دست دادن با نخست‌وزیر کانادا خودداری می‌کند، به این دلیل که معتقد است مالیات‌ مردم کشورش صرف خرید اسلحه برای اوکراین می‌شود. این شهروند به ترودو می‌گوید: تو کاری کرده‌ای دیگر هیچ کس در کانادا قادر به خرید خانه نیست. 

اروپا خط مقدم مواجهه با اثرات جنگ اوکراین به شمار می‌رود، پیش‌تر نخست وزیر مجارستان با انتقاد از رویکرد اروپا درباره جنگ گفت:۱۸۱ میلیارد پول اروپایی‌ها برای کی‌یف ارسال شده است، اما به صلح نزدیک نشده‌ایم.

طبق داده‌های مرتبط با حمایت نظامی و مالی از اوکراین که مؤسسه «کیِل برای اقتصاد جهانی» آن را منتشر کرده است، مؤسسات و کشورهای اروپای حد فاصل ژانویه ۲۰۲۲ میلادی تا جولای در مجموع ۱۳۱.۹ میلیارد یورو به اوکراین کمک کرده‌اند.

آلمان نیز به عنوان موتور اقتصادی اروپا که در عین حال از فقر مطلق منابع انرژی رنج می‌برد، لطمه شدیدی از ناحیه جنگ اوکراین متحمل شده است

انگلیس، نروژ و سوئیس که عضو اتحادیه اروپا نیستند نیز در مجموع در همین بازه، ۲۳.۳۱ میلیارد یورو به کی‌یف کمک کرده‌اند که مجموع کمک تخصیصی به اوکراین را به ۱۵۵.۲۱ میلیارد یورو می‌رساند. پس از سپری شدن زمستان در اروپا، یورگ کریمر، اقتصاددان اروپایی گفته بود، افزایش گسترده قیمت انرژی در نیمه‌ زمستان خسارت‌های خود را به همراه داشت. نمی‌توان از رکود جلوگیری کرد.

آلمان نیز به عنوان موتور اقتصادی اروپا که در عین حال از فقر مطلق منابع انرژی رنج می‌برد، لطمه شدیدی از ناحیه جنگ اوکراین متحمل شده است؛ به باور برخی از سیاستمداران فعلی آلمان، در دوره آنگلا مرکل، صدراعظم سابق آلمان سطح وابستگی به روسیه در حوزه انرژی به شدت افزایش یافت و دولت وی در گسترش سبد تأمین خود به شدت ناکام ماند. 

علاوه بر انرژی، گرانی اقلام غذایی به عنوان پیامد دیگری از جنگ اوکراین در اروپا جولان می‌دهد، قیمت گندم در پاسخ به حملات سال ۲۰۲۲ میلادی به بالاترین سطح خود از سال ۲۰۰۸ میلادی افزایش یافت. اوکراین ۱۰ درصد از سهم صادرات جهانی گندم را در دست داشت. 

در زمان شروع جنگ، اوکراین چهارمین صادرکننده بزرگ ذرت و گندم و بزرگ‌ترین صادرکننده روغن آفتابگردان در جهان بود، روسیه و اوکراین در مجموع سهم ۲۷ درصدی از صادرات گندم و ۵۳ درصدی گل آفتابگردان و دانه‌های آن را در جهان دارا بودند.

دیوید بیزلی، رئیس برنامه جهانی غذا هشدار داده بود، جنگ در اوکراین می‌تواند بحران جهانی غذا را به سطوحی فراتر از هر چیزی که پیش‌تر مشاهده می‌شد، برساند. اینک که دومین زمستان بعد از جنگ در راه است، می‌توان مدعی شد مشکلات اقتصادی ناشی از جنگ اوکراین، اروپا را در آستانه تصمیمی مهم قرار خواهد داد؛ اینکه آیا توان پرداخت هزینه حمایت از اوکراین در آینده را خواهد داشت یا رفته رفته تحت تأثیر افکار عمومی مجبور به تجدید نظر در سیاست خارجی خود خواهد شد.

اروپا تصور می‌کند آمریکا از آنها برای مهار روسیه سوءاستفاده کرده است، در حالی که حاضر به ترک حاشیه امنی که در آن قرار دارد، نیست. علاوه بر این، گسترش روس هراسی و بسیج افکار عمومی در اروپا به نحوی که مدنظر بود انجام نشده است و مردم بیش از آنکه دغدغه‌ موضوعات اوکراین را داشته باشند، به فکر معیشت خود هستند.

در زمستانی که از راه می‌رسد، اقشار بیشتری از مردم در اروپا توان مالی خود را در تهیه سوخت و مواد غذایی از دست می‌دهند و اینها به علاوه جهش ناگهانی بهای اجاره خانه، کشور‌ها را مستعد بروز ناآرامی‌های اجتماعی جدیدی در آینده خواهد کرد.